24 lipca 1916 roku powołano mnie do wojska. Kiedy wychodziłem z domu rodziców ojciec,  który w czasie pokoju także służył w wojsku żegnał mnie następujacymi słowami : Nie mam Tobie wiele do powiedzenia, tylko jedno – nie narażaj się bo to nie Twoja ojczyzna . Słowa te dobitnie wryły mi się w sumienie i tych słów ściśle się trzymałem. Matka stroskana odprowadziła mnie do komendy i stamtąd na dworzec. Widziałem jej łzy ale i wiarę że wrócę   (… ) Mnie również było ciężko, chociaż człowiek młody nie zdawał sobie sprawy tego co to jest wojna i co ona od człowieka wymaga. Lecz wiara i hart ducha były mojem przewodnikiem na tej niepewnej dla każdego człowieka drodze (... )

To fragment wspomnień dziadka i jego rozmowy z pradziadkiem. Wcześniej, bo w roku 1912 dziadek uległ wypadkowi w pracy, potknął się i upadł na wystający gwóźdź, który wbił mu się w kolano. To stało się powodem zakażenia całego organizmu . Gorączka i puchnięcie kolana spowodowały konieczność amputacji nogi powyżej kolana. Jednak lekarze zdecydowali spróbować leczenia za pomocą nagrzewania lampą naftową i odciąganiem  ropy gromadzącej się w kolanie. Takie leczenie stosowano przez okres 4 miesięcy. Do szpitala przyjeżdżali inni  lekarze aby poznać nową metodę leczenia a także, jakbyśmy to dziś określili na sympozjum,  na które zjechało ok. 100 lekarzy oglądając pacjenta. Warto wspomnieć, że był to rok 1912 w Zabrzu.   To wydarzenie później było powodem splotu dziwnych przypadków. 

Urodziłem się dnia 1 marca 1897 roku (… ) Rodzeństwo moje było liczne i składało się z braci i sióstr jak następuje – Rudolf zmarł w wieku 2 lat, Konstancja- zmarła w wieku 5 lat, Róża Maria zmarła w wieku 30 lat a także Antoni , Julia , Jadwiga, Elżbieta, Anna i Amalia. Poza tym urodziło się dwóch braci, których nie znałem będąc poza domem (… ) Jak daleko sięga moja pamięć w najmłodsze lata dziecięce pamiętam wielką troskę ojca o moje i rodzeństwa wychowanie. (…) Jak dziadkowie tak i ojciec byli wielkimi patriotami polskiemi . Jako idealista sprawy narodowej musiał staczać ciężką walkę o swój kawałek chleba na utrzymanie licznej rodziny. Widziałem często łzy matki, kiedy zarobek ojca nie pokrywał w wielkiej części potrzeb rodziny (… )

Dziadek znalazł się w jednostce wojskowej w Nysie a potem skierowano go na front karpacki. Latem 1915 roku linia frontu zaczęła przesuwać się na wschód, ciągnąc się od Bałtyku aż po łuk Karpat. Walki, toczyły się tam w końcu 1914 roku, a w szczególności w początkach 1915, w rejonie znajdującym się na wschód od przełęczy Beskid nad Czeremchą po grzbiet Kiczery (705 m n.p.m.). Leży on na pograniczu powiatów krośnieńskiego i sanockiego, w pasie przygranicznym pomiędzy Polską a Słowacją. Łącznie jest to obszar o powierzchni około 36 km², rozciągający się na osi wschód–zachód na przestrzeni 12 km, zaś na osi północ–południe na przestrzeni 3–4 km. Obszar ten był frontem walk pomiędzy wojskami Austro-Węgier oraz carskiej Rosji. W rejonie tym walczyć miały oddziały 3 Armii gen. Svetozara Boroevicia (X Korpus, z 2. i 24. Dywizjami Piechoty) z 8 Armią gen. Aleksieja Brusiłowa, zaś walki trwały z przerwami od listopada 1914 roku do maja 1915 roku.

(…) Polecając się opiece Stwórcy i jego Wszechmocności ze spokojem na duchu wyruszyłem. W Karpatach postanowiono nas szkolić kilka tygodni w celu przysposobienia do terenu gór , w jakich były walki. Tutaj po pewnym czasie służby pojawił się ból kolana. Zostałem odkomenderowany do okopów i do 1-szej Kompanii Res. Inf.Reg 22. Pułk leżał na froncie w górach 1400-1800 m n.p.m . Kompania, do której należałem była na górze Kukul 1600 m n.p.m. Na górze tej przebywałem od lutego do lipca 1917 roku (… ) Przeżycia okopowe były zmienne ale gorszym wrogiem była ciężka praca budowy schronów i punktów obserwacyjnych dla altylerii w skale. Niemożliwa była także zima w górach. Mrozy dochodziły do ponad 40 stopni poniżej zera. Śnieg leżał miejscami do 3 metrów. W schronach wielkim wrogiem były wszy, człowiek w wolnych chwilach obierał się z plugastwa, które raniło ciało (…) Pewnego dnia przyszedł rozkaz opuszczenia tego frontu. O miejscu nowem trudno było się dowiedzieć, ostatecznie mówiono, że idzie poparcie sprawy na froncie siedmiogrodzkim. Traf jednak chciał, że przypadkiem szef kompanii por. Stankala dowiedział się przy kąpaniu o mojej chorobie kolana, które napuchło. Wyglądało to trochę strasznie i dlatego wydał rozkaz abym zaniechał dalszej drogi i udał się do lekarza. Lekarz przy badaniu zaskoczony dziwnym wyglądem kolana wypisał natychmiast kartkę do szpitala. Gdy wróciłem od lekarza kompania stała już gotowa do wymarszu na pierwsze potyczki z nieprzyjacielem(… )

Tak więc w szpitalu, a ponieważ umiał dobrze liczyć i pisać, w administracji pułku doczekał końca pierwszej wojny . Pewnego dnia zobaczył utykającego oficera, który wtedy wyciągnął go z oddziału, wysłał do lekarza i być może w ten sposób uratował życie. Okazuje się, że ten oficer później… dostał postrzał w … kolano i doczekał końca pierwszej wojny w szpitalach.

To co przytrafiło się dziadkowi mającemu wtedy 20 lat jest dopiero preludium do tego, co zdarzyło się później, aż do tropienia dziadka przez gestapo w 1939 roku włącznie.

Poniżej -dziadek jako posiadacz paszportu Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Ślasku (  Commission Interalliée de Gouverment et de Plébiscite de Haute Silésie ) z siedzibą w Opolu oraz rękopis wspomnień.   Na czele tej angielsko-francusko-włoskiej Komisji stał Francuz generał Henri Le Rond.  

Tak toczyły się losy tego pokolenia. Nie wiadomo czy przeżyłby gdyby trawiony gorączką korzystał zamiast zwykłego leczenia z teleporad , których ponad 100 lat temu na szczęście nie było.

	peter15k
	20 lutego 2021 12:32